Các cơ quan thuộc Chính phủ và Quốc hội hiện đang lên kế hoạch chuẩn bị cho việc lấy ý kiến đóng góp của nhân dân đối với dự thảo Luật đất đai sửa đổi.
Đây là dự luật quan trọng có ảnh hưởng lớn cho nên việc lấy ý kiến đóng góp được coi trọng thực hiện hơn so với các dự luật khác.
Đối với các dự luật thông thường thì quá trình ban hành đều có việc lấy ý kiến đóng góp, mọi người dân đều có thể đọc và đưa ra ý kiến góp ý khi văn bản dự thảo được đăng tải công khai trên một số trang mạng.
Nhưng đối với dự luật đất đai, hôm 13 tháng 12 Ủy ban thường vụ Quốc hội đã họp và ban hành một nghị quyết riêng về việc lấy ý kiến nhân dân, bao gồm các nội dung về thời gian thực hiện và các nội dung trọng tâm cần người dân cho ý kiến.
Một vấn đề rất được quan tâm bàn luận hiện nay là có nên duy trì nội dung về việc nhà nước đứng ra thu hồi đất rồi giao cho doanh nghiệp thực hiện dự án bất động sản thương mại.
Từ câu chuyện ở nước Mỹ
Để thấy rõ hơn vấn đề thì có thể tham khảo hoạt động của một nhà đầu tư bất động sản nổi tiếng đó là cựu Tổng thống Donald Trump.
Trước khi làm tổng thống thì ông Donald Trump là một nhà đầu tư kinh doanh bất động sản, trong cuốn sách xuất bản ở thời điểm tranh cử tổng thống năm 2016 có tiêu đề Đã đến lúc khôi phục lại sự vĩ đại của nước Mỹ, ông Trump đã giới thiệu cho công chúng thế giới thấy một vài hoạt động đầu tư bất động sản sinh lời.
Một chuyện cho biết ông Trump đã mua một biệt thự bất động sản xuống cấp của một tỷ phú sa sút, sau đó đã tân trang sửa chữa rồi tìm khách mua để rồi bán lại thu lời hàng chục triệu đô la.
Một chuyện khác ông Trump kể đã đầu tư vào một bất động sản có hội trường sang trọng dành cho những cuộc hội họp, diện tích hội trường không thể thay đổi nhưng mọi người muốn tăng sức chứa nên dự định xây mới với chi phí hàng triệu đô la.
Thay vì xây mới với chi phí tốn kém thì ông Trump đã quyết định cho thay đổi kiểu ghế ngồi với kích cỡ gọn nhỏ hơn nhưng vẫn không kém phần sang trọng, giúp làm tăng số lượng người như nhu cầu mong muốn, số ghế da cũ cồng kềnh được bán với số tiền thừa đủ để mua những ghế mới.
Những chuyện như vậy cho công chúng thấy phần nào về những hoạt động đầu tư kinh doanh bất động sản ở nước Mỹ, ông Trump là nhà đầu tư bất động sản sinh lời đã dựa vào sự giỏi giang và sáng kiến của mình.
Khi đối chiếu với thực tế ở Việt Nam tôi nghĩ thật khó tưởng tượng một việc như là thành phố New York lại đứng ra thu hồi đất của một số dân cư nào đó rồi giao cho công ty của ông Trump làm dự án bất động sản.
Cần thay đổi
Quay trở lại vấn đề là có nên duy trì quy định nhà nước thu hồi đất giao cho doanh nghiệp thực hiện dự án bất động sản thương mại hay không, theo ý kiến của tôi thì nên bỏ đi quy định này, thay vào đó doanh nghiệp làm dự án sẽ cần thỏa thuận mua nhượng lại quyền sử dụng đất của người dân.
Những ý kiến cho rằng việc thỏa thuận với hàng chục hoặc hàng trăm người dân có đất là rất khó cho doanh nghiệp, sẽ bị đòi hỏi ép giá, thì tôi cho rằng có thế mới cần đến năng lực của chủ doanh nghiệp chứ nếu cứ dựa vào nhà nước thu hồi thì quá dễ.
Các hoạt động đầu tư trên thế giới có rất nhiều bài học kinh nghiệm về vấn đề này để cho các nhà đầu tư của đất nước phát triển sau như VN có thể học hỏi.
Nhưng nói như vậy thì phải chăng những hoạt động như trước đây là sai?
Thì tôi cho rằng cũng không hẳn như vậy, mỗi một quy định chính sách sẽ chỉ phù hợp với những điều kiện hoàn cảnh kinh tế xã hội ở mỗi thời kỳ, khi thực tế cuộc sống thay đổi thì chính sách cũng cần thay đổi.
Trước đây, tạm tính từ khi có Luật đất đai sửa đổi năm 1998, thời điểm có thể xem là khởi đầu cho những dự án bất động sản thương mại, khi đó thu nhập bình quân đầu người Việt Nam chỉ có chừng khoảng 348 đô la mỗi năm.
Từ đó đến nay có thể hình dung là việc thu hồi đất giao cho doanh nghiệp làm dự án bất động sản thương mại cũng đã giúp nâng cao chất lượng đời sống đô thị, đã giúp một bộ phận đông đảo dân chúng được cải thiện chỗ ở.
Từ đó cảm nhận được thành tựu của phát triển kinh tế thị trường, từ việc thụ hưởng những thành tựu đó sẽ là nguồn động lực để thúc đẩy tiếp những chính sách cải cách mở cửa hội nhập về sau.
Nhưng đến nay sau chừng 25 năm thực hiện, đời sống kinh tế xã hội đã biến đổi, thu nhập bình quân đầu người năm 2021 vào khoảng 3694 đô la, tăng gấp 10 lần so với năm 1998.
Hiện nay một số đông dân chúng đã được đảm bảo về chỗ ở qua những dự án nhà ở thương mại, nhận thức của người dân về nguồn lực quốc gia và giá trị tài sản gia đình cũng đã khác so với trước kia.
Yêu cầu trách nhiệm về việc phải cải thiện chỗ ở cho người dân không còn cấp thiết đặt ra đối với nhà nước như trước đây nữa, một bộ phận đông đảo dân chúng thì có thể tự chăm lo cải thiện chỗ ở bằng những việc sửa sang hoặc xây mới nhà ở đơn lẻ.
Mặt khác có tình trạng các dự án nhà làm xong không có người ở, nhiều dự án bất động sản vượt quá nhu cầu về chỗ ở thực của người dân mà phần nhiều chỉ là đầu cơ mua đi bán lại kiếm lợi nhuận.
Nhiều dự án khu đô thị giãn dân để cỏ mọc hoang với những lô đất trống tại các khu phố mới không khó để thấy được đâu đó ở các tỉnh thành.
Để thấy rõ hơn thì cơ quan soạn thảo có thể làm một cuộc khảo sát thống kê ở 63 tỉnh thành về những khu phố giãn dân do chính quyền địa phương làm chủ đầu tư, hoặc những dự án nhà ở thương mại của doanh nghiệp làm chủ đầu tư, xem tỷ lệ lấp đầy là bao nhiêu, có bao nhiêu phần trăm là những lô đất để trống hoặc nhà xây nhưng không có người ở.
Hiện nay đã đến lúc cần quan tâm đến chất lượng hiệu quả trong quản trị quốc gia, thuật ngữ đã được nhắc đến trong văn bản Nghị quyết Đại hội đảng toàn quốc lần thứ 13, việc nhà nước thu hồi đất giao cho doanh nghiệp làm dự án thương mại sẽ làm tăng khoảng cách giàu nghèo.
Nhìn vào những dự án thương mại cao cấp liệu người dân có nhắc nhở nhau về những giá trị phẩm chất như lòng trung thực, đức tính cần cù chăm chỉ, giá trị của học vấn tri thức, hay là chỉ gợi nhắc đến quyền lực đồng tiền.
Từ đó tạo ra các xung lực tâm lý xã hội làm ảnh hưởng đến chất lượng hiệu quả trong quản trị quốc gia.
Kinh tế thị trường hiện nay cũng đòi hỏi cần củng cố sở hữu tài sản của người dân và doanh nghiệp nói chung, càng phát triển về kinh tế thì càng cần hoàn thiện củng cố nâng cao quyền tư hữu, trong khi đó quy định về thu hồi đất dễ dãi đem lại lợi ích cho một thiểu số nhỏ về bất động sản lại đẩy tinh thần về quyền sở hữu theo chiều đi xuống.
Bài đã đăng trên BBC News Tiếng Việt tại đây: Google search ‘Việc thu hồi đất có thay đổi khi thu nhập bình quân đầu người tăng gấp 10?’
Công ty luật TNHH Công Chính cung cấp dịch vụ pháp lý:
- Cử luật sư tham gia bào chữa cho Bị can, Bị cáo trong vụ án hình sự;
- Cử luật sư tham gia tố tụng bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho Nguyên đơn, Bị đơn trong vụ kiện dân sự;
- Và các dịch vụ pháp lý khác;