Tòa án kém lắng nghe sẽ khó đảm bảo công lý

Tình trạng kém lắng nghe của tòa án thể hiện ở việc tại phiên tòa luật sư hay bị ngắt lời khi trình bày các lập luận. Thẩm phán chủ tọa thường lấy quyền điều khiển phiên tòa của mình để cản trở luật sư làm rõ các tình tiết của vụ án. Lý do là bởi thẩm phán chủ tọa không đủ kiên nhẫn để lắng nghe, vì diễn tiến của việc hỏi và lập luận sẽ làm rõ và dẫn vụ án theo chiều hướng khác trái với hướng dự định của tòa án.

Hoặc như việc người dân bị cản trở không được vào tham dự phiên tòa xét xử công khai, vấn đề đã được báo chí dư lận nhiều lần phản ánh nhưng chậm thay đổi, cho thấy sự hạn chế trong việc lắng nghe tiếp thu ý kiến của người dân. Việc ngăn cản người dân vào dự khán phiên xử công khai là vi phạm bởi pháp luật đã quy định về những phiên tòa xét xử công khai thì người dân được quyền đến tham dự, đó cũng là một cách giáo dục tuyên truyền phổ biến pháp luật thực tế sinh động.

Nữ thần công lý

Một hình tượng của các tòa án trên thế giới là hình tượng Nữ thần công lý, có một dải băng che mắt, một tay cầm kiếm và một tay cầm cán cân công lý.

Lý giải tại sao Nữ thần lại bịt mắt người ta đã cho cách hiểu rằng đó là để nữ thần được công tâm. Nữ thần không nhìn để không biết anh ăn mặc ra sao, kẻ giàu có hay nghèo hèn, kẻ quan chức hay người bình dân, người quen thân hay kẻ xa lạ.

Nữ thần bịt mắt để không thiên vị và nữ thần sẽ chỉ lắng nghe. Nữ thần công lý làm việc bằng cách lắng nghe và sau khi lắng nghe các ý kiến Nữ thần sẽ thực thi công lý.

Nữ thần công lý bịt mắt và làm việc bằng đôi tai. Theo đó sự lắng nghe là điểm quan trọng nhất để thực thi công lý.

Bởi vậy tòa án nên coi trọng hơn việc lắng nghe, thay vì chỉ  muốn nghe những điều muốn nghe, và không muốn nghe những ý kiến khác trái chiều.

Tại phiên tòa những lời nói khác sẽ bị ngắt, bị cản trở. Ngoài xã hội tiếng nói phản biện trái chiều người nói có thể bị quy chụp xử lý về tội chống đối nhà nước.

Ở những nước có nền tư pháp văn minh tiến bộ, họ thiết lập hệ thống tòa án mà hoạt động của tòa hầu như không làm gì khác ngoài việc lắng nghe.

Bồi thẩm đoàn ở các phiên xét xử chỉ ngồi nghe, họ nghe bên công tố, nghe luật sư các bên đặt câu hỏi và trình bày lập luận. Ngoài việc lắng nghe bồi thẩm đoàn không làm gì khác, sau khi lắng nghe bồi thẩm đoàn sẽ biểu quyết về vụ án. Việc lắng nghe theo đó được coi trọng đúng như ý nghĩa hình tượng của Nữ thần công lý.

Năng lực lắng nghe sẽ tương ứng với đó là khả năng thực thi công lý.